Open brief aan Jean-Marie Dedecker: geloof kan zonder achterlijkheid

 

 

Het onderwerp dat ik in deze brief wil aankaarten, is je eenzijdige mening over geloof en religie. Ik vrees dat je dit onderwerp al te makkelijk beperkt tot twee grote stromingen waarmee je bekend bent, namelijk het rooms-katholieke en de islam. Waarschijnlijk ben je cultureel gevormd door het eerste en wordt het tweede je in de strot geramd door de tolerantiemedia. Ik hoop dat je na het lezen van deze brief ook maar één seconde denkt dat geloof en achterlijkheid niet altijd hand in hand gaan.

 

 

 

Ik wil je aantonen dat religie geenszins een tegenstelling aan de Verlichting hoeft te betekenen. Sommigen zouden zoiets een “moderne religie” durven noemen, maar dat vloekt dan weer met het feit dat een religie perfect conservatieve standpunten kan innemen zonder daarom in te boeten aan wat de Verlichting en de wetenschap ons geschonken hebben.

 

Voor mij zijn wetenschap en religie twee verschillende visies op één waarheid. Vaak wordt gesteld dat daar waar wetenschap huist, er geen plaats meer is voor religie. Gelukkig zijn er ook wetenschappers die het tegendeel beweren. Denk bijvoorbeeld maar aan de chemicus Dr Eyring, die meer dan 600 wetenschappelijke artikels heeft gepubliceerd en op wiens werk later verschillende nobelprijs winnende onderzoeken gebaseerd waren. Dat Dr Eyring zelf geen nobelprijs heeft gewonnen, zegt meer over het Zweedse comité dat hierover beslist dan over Dr Eyring zelf. Ofwel begrepen de Zweden in zijn tijd niet wat hij deed ofwel waren ze te kleingeestig als wetenschapper om te aanvaarden dat een wetenschapper diep gelovig kan zijn. Spijtig, want als er één kwaliteit is die een wetenschapper zou moeten hebben, is het een open geest die erkent dat we nog heel veel niet weten.

 

 

De methodes van religie en wetenschap verschillen ook niet altijd zoveel als er altijd beweerd wordt. Pseudo wetenschappers, een term die ik vaak geef aan mensen die zich wetenschappelijk opgevoed vinden omdat ze wetenschappen hebben gestudeerd tijdens hun humaniora, komen vaak af met “bewijs me eens dat God bestaat” of “toon mij God”, maar vergeten vaak dat ze zelf punten hebben gehaald met bewijzen uit het ongerijmde.

 

Als ik zulke vraag krijg, durf ik nog al eens verwijzen naar liefde als bewijs van het bestaan van God. De pseudo wetenschappers komen dan met tegenargumenten dat dit maar het gevolg is van chemische processen in onze hersenen. Dat is nu net het fijne aan geloof. Er zijn meerdere verklaringen mogelijk maar welke geloof jij het meeste?

 

In wetenschap is het aan de basis vaak niet anders. Het Higgs boson is ook niet zelf waargenomen. Volgens de Methodus Scientifica van de empirische wetenschap wordt een theorie getest door gevolgen te voorspellen en die vervolgens waar te nemen. De empirische methode sluit echter niet uit dat een gevolg ook te verklaren valt vanuit een ander model. Bij de ontdekking van het higgs boson kon je lezen dat de kans op een foute waarneming astronomisch klein was, maar niet onbestaande.

 

Vaak echter gaan (pseudo) wetenschappers in overdrive en plegen ze een kortzichtige methode van kalltstellung toe op religie, net iets wat ze eeuwenlang terecht verweten hebben aan religie. Het is alsof de slinger nu te ver de andere kant is opgeslagen en wetenschappers en masse nu wraak nemen voor de jarenlange vorm van vervolging die hen verjoeg naar obscure genootschappen zoals de Illuminati.

 

Staat u verwonderd dat ik zowel geloof in het Darwinisme als in Intelligent Design? Ik geloof dat God de grote architect is van deze aarde, maar dat de wetenschap nog steeds niet in staat is om alles van Zijn Schepping en vooral de manier waarop Hij dit tot stand heeft gebracht te doorgronden. Zou het kunnen dat dit een catch 22 is, dat de mens niet in staat is zichzelf volledig te begrijpen en te ontrafelen omdat je meestal van een hoger niveau moet zijn om alles van de onderliggende niveau’s te begrijpen? Of lukt het ons op een dag wel net omdat we kinderen van God zijn? Zou God misschien de überwetenschapper aller tijden kunnen zijn?

 

U noemt de Bijbel vaak een sprookjesboek en ik kan u daarin begrijpen. De Bijbel is een vastlegging van verhalen die via overlevering tot ons zijn gekomen. Net zoals in de tijd van de analoge cassettes, weten oldtimers zoals u en ik, dat iedere kopie een degradatie van de kwaliteit met zich kan meebrengen. Is de Bijbel echter te negeren omdat het geen wetenschappelijk boek is? Bevat het geen waarden die onze maatschappij tegenwoordig misschien net al te makkelijk aan de kant legt?

 

 

Als we nu echter eens de volgende redenering vanuit het ongerijmde aanvaarden? Als we nu eens veronderstellen dat er een opperwezen bestaat, zoveel intelligenter dan wij? Een wezen in staat om op zoveel dimensies tegelijk te redeneren, meer dimensies dan waar wij nu weet van hebben of zelfs nog maar het vermoeden van bestaan? Als zo’n wezen bestaat en hij is bereid van zijn kennis met ons te delen, moeten we dan niet aanvaarden dat hij verplicht is zich te bedienen van een heel pak simplificaties? Van beeldspraak en voorbeelden, van afgeslankte modellen en theorieën die in ons huidig brein passen? Net zoals we een kleuter in de kleuterklas niet vervelen met integraalberekeningen, maar ieder jaar nieuwe theorie bijbrengen, regel op regel, zo gaan we als mensheid doorheen de eeuwen ook vooruit in de wetenschap die we vergaren.

 

Als we dan zouden kunnen aanvaarden dat zo’n opperwezen bestaat, is het dan ook verkeerd te denken dat we op heel rudimentaire wijze (vanuit zijn standpunt gezien dan met hem kunnen communiceren? Dat hij met mondjesmaat onze vragen beantwoordt? Is het vanuit die benadering dan niet eerder te aanvaarden dat binnen een levende religie men nog steeds nieuwe communicatie, nieuwe openbaring ontvangt dan te geloven dat God eeuwenlang gesproken heeft via profeten maar nu al 2000 jaar zijn mond houdt?

 

Als zo’n God dan ook nog eens de architect is van onze wereld, is het dan moeilijk te aanvaarden dat we in die wereld leven zonder ze helemaal te begrijpen? Iedere wetenschapper zal erkennen dat wetenschap vooral gedefinieerd wordt door wat we nog niet weten dan door wat we wel weten. Niemand stelt zich een vraag bij het feit dat wetenschappers onderling harder discussiëren over de theorie van het alles dan soennieten en sjiieten van mening verschillen over wie nu namens Allah mag spreken?

 

Kom nu aub dan ook niet met de eeuwige dooddoener “als er een God bestaat, waarom is er dan zoveel ellende?”. Dan geef ik eveneens het van nuance gespeende antwoord “welke vader controleert ieder facet van het leven van zijn kinderen?”. Graag zien betekent ook loslaten en aanvaarden dat men met zijn bakkes tegen de muur aan knalt. Om vervolgens opnieuw proberen te tonen dat het anders kan.

 

Eigenlijk heb ik in bovenstaande paragrafen heel wat geloofsartikelen van mormonen uitgelegd. Ik heb zelf 20 jaar zoekende geweest en veel van de vragen gesteld die ik hierboven aanreik. Deze religie is de eerste die mij afdoende antwoord heeft gegeven, oa door te beginnen met “we weten bijlange nog niet alles, maar we weten wel het volgende…”. Is de doctrine van De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen dan zo modern? Op heel wat vlakken is ze conservatief. We geloven nog steeds dat het huwelijk voorzien is voor een man en een vrouw. Tegelijk echter gunnen we eender wie dat niet gelooft, hetzelfde geluk. Is het dan modern te noemen dat je jezelf het recht toeëigent iets te geloven, maar tegelijk erkent dat anderen gerust iets anders mogen geloven? Is dat misschien de Verlichting binnen religie die andere stromingen ontbreken?

 

 

Ik begrijp jouw tegenstand (en die van vele anderen) wel. Er is vooreerst eeuwen donkere geschiedenis van religie. Er zijn in naam van God zoveel misdaden gebeurt, dat er wellicht geen naam ter wereld is die meer besmeurd is door bloed dan die van God. En die geschiedenis is nog niet afgelopen. Ik wil niet oordelen over andere religies, maar ik ga evenmin ontkennen dat de islam in zich iets meedraagt wat het onmogelijk maakt dat deze religie zonder meer past in onze moderne tijden en Verlichte samenleving.

 

Tegelijk wil ik echter afstrijden dat geloof puur in het donker van ons privé denken moet plaats vinden. Een religie die geen afbreuk doet aan wat wetenschap en verlichting ons als pluspunten heeft gebracht, verdient een plaats in onze samenleving. Het kan immers geen kwaad dat er ook eens wat tegengewicht aan wetenschap wordt gegeven. Ethiek moet niet enkel in handen zijn van éminences grise zoals Etienne Vermeersch, die ik er vaak van verdenk om vooral atheïst te zijn vanuit zijn eigen teleurstelling als mislukte pater. Dat zie ik immers vaak: de hardste tegenstanders van religie zijn vaak de diepgelovigen van voorheen. Als die stelling ook voor de islam geldt, dan kan die religie misschien toch nog aanspraak maken op mensen die hun geloofsgenoten uit donkere tijden kunnen tillen.

 

Hoort godsdienst thuis in het onderwijs? Voor mij hoeft het zeker niet. Wie gelovig is en dit aan zijn kinderen wil meegeven, kan beter op zichzelf rekenen dan op een overheid. Ik geef mijn kinderen liever zelf de ethische waarden mee die ik belangrijk vind, dan dat ik dit overlaat aan een overheid die op die manier aan mind control doet. Wederom, als mormoon doppen wij ook op dat vlak onze eigen boontjes. Zonder betaalde clerus organiseren wij zondagsschool, seminarie en instituutklassen om onze jongeren voldoende bagage te geven zelf een oordeel te kunnen vellen over hun al dan niet geloof.

 

Ik geef wel een waarschuwing mee. Als godsdienst in een verdomhoekje wordt gestoken, sta dan niet verwonderd dat in die donkere krochten zaken gebeuren die het daglicht niet eens verdragen. Laat religie in volle daglicht gebeuren, in alle openbaarheid, met een zelfde waarde voor hen die geloven en hen die niet geloven. Als religie echter ab emotio verketterd wordt, dan ontzeggen de Verlichte geesten zichzelf een deel van de door hen verheerlijkte Verlichting. Het woord zelf geeft aan dat je licht moet laten schijnen waar duisternis heerst, niet dat je gewoon de lamp moet verplaatsen.

 

Ik bid dan ook voor je, beste Jean-Marie, dat de Verlichting voor je mag blijven schijnen en dat ik met deze brief wat licht heb laten schijnen over het feit dat geloof en een moderne maatschappij hand in hand kunnen samen gaan, zij het dan niet het geloof dat we kennen uit onze geschiedenisboeken noch het geloof dat momenteel door onze overheid wordt dood geknuffeld terwijl zij ons gewoon dood willen. Maar gooi het kind niet weg met het badwater.

 

Met vriendschappelijke groeten,

David Geens