Meerdere visies op één werkelijkheid

Deze week las ik een interessant stuk op Trouw.nl met als titel “Schuilt er achter alle takken van de wetenschap één werkelijkheid?“. Ik was onmiddellijk aangetrokken door deze titel omdat ik zelf al jaren declameer dat religie en wetenschap twee visies zijn op één en dezelfde werkelijkheid. Dus ik was meteen benieuwd waarom deze vraag werd gesteld binnen het kader van wetenschap alleen.   Er zitten in het artikel enkele opmerkelijke zinnen die me aanzetten tot overpeinzen en reflecteren. Enkele wil ik graag met jullie delen.

In het boek doen Durston en Baggerman verslag van gesprekken die ze met wetenschappers hebben gehad over de grote raadsels waarmee de wetenschap worstelt, zoals ontstaan en aard van het universum en de vraag wat bewustzijn eigenlijk is.

  Opmerkelijk dat de wetenschap hier zo intensief mee bezig is. Ik juich het toe, maar ik betreur dat sommige wetenschappers doen alsof ook dit hun exclusieve terrein is. Uiteindelijk zijn dit basis-existentiële vragen die eeuwenlang vooreerst vanuit een religieus standpunt werden beantwoord.   Waarmee ik niet gezegd wil hebben dat het dus een exclusief voorrecht van religie zou moeten zijn om antwoorden te vinden. Integendeel, mijn pleidooi is dat dit nu het grote raakvlak is voor beide visies om de handen in mekaar te slaan en na al die eeuwen van broederlijke wedijver samen te werken en van mekaar te leren.  

En tot een oplossing van die grote raadsels in de wetenschap komt het niet, dat zou ook te veel gevraagd zijn.

  Is deze zin misschien een opening naar de samenwerking waarnaar ik verlang? Spijtig genoeg niet, want waarmee de wetenschap worstelt uit de eerste quote, heeft toch het licht enkel op het veld van de wetenschap laten schijnen. Deze tweede quote is een verzuchting dat het de auteurs van het boek dat besproken wordt, er niet in geslaagd zijn een antwoord te vinden. Opmerkelijk vind ik wel dat zou ook te veel gevraagd zijn. Is dit een tijdsvraag het is nu te veel gevraagd of een besef dat het antwoord niet louter en alleen binnen de wetenschap kan gevonden worden?  

Het is terug te voeren op de tweedeling van lichaam en geest, die werd aangebracht bij het begin van de Verlichting, een kleine vier eeuwen geleden, en die ons sindsdien met de paplepel is ingegoten. De filosofie heeft intussen wel geleerd bewustzijn niet te zien als iets wat los zou staan van het lichaam, maar als een eigenschap van heel het wezen. Maar in de medische en de hersenwetenschappen viert de tweedeling nog hoogtij, zij het dat ‘geest’ is vervangen door ‘brein’.

  Na het lezen van deze paragraaf was ik toch als mormoon weer eens diep onder de indruk van wat de profeet Joseph Smith door openbaring al bijna tweehonderd jaar geleden wist. Mormonen leren dat de ziel het geheel vormt van lichaam en geest en dat de ziel onsterfelijk zal zijn, met andere woorden dat de wederopstanding het uiteindelijk definitief samenvoegen is van beiden. Ze zijn dus niet los te zien van elkaar.   Vele mensen beschouwen de ziel als wat door mormonen de geest van een mens wordt genoemd, dus als het onstoffelijk gedeelte. Maar wij geloven dus dat het één geheel vormt. Daarom ook dat wij geloven dat God een lichaam heeft. Wij zijn immers Zijn kinderen en kinderen zijn altijd van dezelfde soort als de vader. Een aap krijgt niet plots een vlinder als nakomeling.   Voor de zoveelste keer zie ik weer eens een feit opduiken dat wetenschap vaak religie bevestigt. Of zeker alleszins de herstelde waarheid in De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. Hoewel men eigenlijk vaststelt dat de filosofie het al wel weet, maar de rest van de wetenschap nog achterop hinkt.  

Niet alles is terug te voeren op de bouwstenen van de materie

  Of anders gezegd: de som van de delen is groter dan de onderdelen samen. Darwin mag dan misschien de juiste uitleg gegeven hebben over hoe de evolutie grotendeels werkt, maar het gehele plaatje met aandacht voor het waarom heeft ook hij nog niet kunnen invullen.  

Elementaire bouwstenen zoals fotonen, lichtdeeltjes, zijn er zowel deeltje als golf. Deeltjes kunnen op meerdere plaatsen tegelijk zijn. En ze kunnen over oneindige afstanden met elkaar verbonden blijven.

  Schitterende ontdekking die recent door Chinezen werd bewezen en die verregaande gevolgen heeft voor religie. Ik ga jullie nu gewoon even op jullie honger laten zitten, maar in één van de hoofdstukken die ik geschreven heb in mijn nieuwe boek “The Choice to Believe” ga ik hier dieper op in. Daar laat ik jullie zien dat wat de wetenschap lang als quatsch van religie heeft afgedaan, nu eigenlijk door de wetenschap is bewezen als perfect werkbaar.  

Maar je voelt je ook lichtelijk van de bodem loskomen. En dat gaat verder als het volgende element wordt toegevoegd: het idee dat niet-materiële fenomenen, zoals bewustzijn, gedachten en waarden, de werkelijkheid evenzeer bepalen als de harde materie die we uit de natuurkunde kennen.

  Misschien is dit voor een wetenschapper van de grond loskomen, maar voor iemand die zowel wetenschap als religie als waarheid beschouwt, is het eerder van “aha, begin je nu ook te zien wat ik al langer zie?”. Wederom, een gans hoofdstuk uit mijn boek gaat over het heerlijk samenspel tussen religie en wetenschap.  

Dit zijn geen nieuwe ideeën, ze doen al de ronde sinds de grote Griekse filosofen en schoten wortel in het christendom.

  Dankjewel, toch een blijk van erkenning dat het Christendom het allemaal niet uit de duim heeft gezogen. Is het dan niet des te meer opmerkelijk dat veel van die ideeën al eeuwenlang gekend zijn. Is dit het moment waarop de wetenschap misschien iets van haar hautain gevoel tegenover religie mag laten vallen?   Als dat al eens bereikt zou kunnen worden, zou ik persoonlijk heel gelukkig zijn. Wanneer wetenschap en religie niet langer mekaars concurrenten zijn, maar bondgenoten in de zoektocht naar kennis en wijsheid.              

---

Ter info: dit thema gaat me nauw aan het hart. Momenteel werk ik hard aan een boek “The Choice to Believe” dat aandacht besteed aan het samengaan van religie en wetenschap. Geloven in God is een fundamentele keuze die we in alle vrijheid moeten maken. Als u graag op de hoogte wordt gehouden van het verschijnen van dit boek, schrijf u dan in via de zijbalk om op de hoogte te blijven van deze website.