Geloof kan ook mooi zijn

Het zijn altijd gelijkaardige dingen die me er toe aanzetten om in verdedigingsmodus te gaan omtrent mijn geloof. Ook vandaag weer. Een simpele tweet over hoe akelig en idioot geloof is, doet me pijn, omdat ik vind dat geloof ook mooi kan zijn.   [tweet https://twitter.com/wimaalten/status/932578715057491968]   Ik ken Wim enkel van op twitter en ik wil helemaal geen oordeel vormen over zijn uitspraak. Ik kan ook enkel speculeren waarom hij deze uitspraak deed, maar dat doet er niet toe. Ik gebruik hem enkel als voorbeeld van tweets die ik regelmatig zie en die als rode draad hebben hoe negatief men (in het algemeen) staat tegenover geloof en religie. Ik wil eerst en vooral zeggen dat ik begrijp waarom men zulke gevoelens heeft tegenover (georganiseerde) religie. Religie is iets heel fundamenteels en is puur menselijk. Het kan het mooiste in een mens laten zien, maar ook het slechtste. Spijtig genoeg focust de goegemeente en de media vooral op het slechte.  

Iedere religie kent zijn gekken en donkere momenten

  En laat ons een kat een kat noemen. Daar hebben de islamitische gekken (ja, dat zijn de bewoordingen die ik gebruik voor hen die hun eigen religie misbruiken voor verkeerde doeleinden) mee te maken. En wederom voor alle duidelijkheid: daarmee zeg ik niet dat iedere moslim gek is of de Islam in zijn geheel een slecht geloof is.   De Islam heeft geen patent op religieuze slechtheid. De meeste religies hebben hun donkere dagen, geleid door hun eigen gekken. De meeste voorbeelden vind je in de religies die het grootst in aantal zijn of het oudst zijn in hun geschiedenis. Kijk maar naar het christendom in het algemeen. De kruisvaarten zijn niet de momenten die ik zou willen gebruiken om te tonen hoe mooi het christendom is, integendeel. Maar ook kleine groepen hebben hun zwakzinnige momenten. Charles Manson die vandaag overleed, is een prachtvoorbeeld van wat ik bedoel.   Ik kan me gerust inbeelden dat de reacties deze week voort komen uit wat er in Genk gebeurd is. Een moslimlezing in Genk roept heel wat verbolgen reacties op. Het is in onze cultuur inderdaad ondenkbaar om te zeggen dat muziek zondig is, café’s bezoeken des duivels is en alcohol drinken totaal verkeerd is. Zelfs regeringsleden noemen het choquerend.   Het choquerende is dat er elementen zijn die er op wijzen dat het niet bij deze zaken blijft. Want op zich: so what als iemand niet naar muziek wil luisteren, uit café’s wegblijft en geen alcohol wil drinken. Daar doe je niemand kwaad mee. Akkoord, het staat ver van onze westerse leefwereld, maar daarom is dit op zich niet fout. Het probleem zit als dit pad verder bewandeld wordt en men uiteindelijk komt op de vaststelling dat wie deze richtlijnen niet volgt, wel fout is en moet bijgestuurd of anders geëlimineerd worden. Dat is wel gevaarlijk, zonder meer.   Maar om dan meteen te concluderen dat religie een misdaad tegen de menselijkheid is, is meer dan een paar bruggen verder. Te ver zelfs, als je het mij vraagt. Het is niet omdat een bepaalde levensvisie ver van de jouwe afstaat, dat ze daarom verkeerd is. Ik drink ook geen alcohol. Op zich niks raar. Het rare gebeurt bij mijn gesprekspartners als ze ontdekken wat de reden is dat ik geen alcohol drink. In eerste instantie wordt aangenomen dat ik op mijn gezondheid let. Moest dat het geval zijn: case closed en proficiat (en “ik zou dat ik het ook kon”).   Als ik dan echter vertel dat ik geen alcohol drink uit geloofsovertuiging, dan gaan in het beste geval enkel de wenkbrauwen wat omhoog. De gelaatsuitdrukkingen verraden dan echter ongeloof. Men begrijpt een reden enkel als die reden in de eigen leefwereld ook betekenis kan hebben. Inmiddels is West-Europa echter reeds enkele generaties gescheiden van innig contact met religie en is het begrip daarvoor weg.  

Wederzijdse onverdraagzaamheid is een groot gevaar

  Het grote gevaar schuilt er in wanneer weggevallen begrip ook leidt tot onverdraagzaamheid. Wanneer enkel de eigen normen als goed worden beschouwd en er geen ruimte is om andere normen ook als mogelijks aanvaardbaar te beschouwen. Het is het gebrek aan die belevingsruimte die blijkt uit tweets zoals het voorbeeld bovenaan deze tekst.   En dat vind ik gevaarlijk. Want is het is onverdraagzaamheid die onze haren ten berge doet rijzen over de moslimlezing in Genk. Maar het is ook – en schrik niet over mijn harde woorden – krek dezelfde onverdraagzaamheid die het reeds beschreven pad na die lezing zo gevaarlijk maakt. Wanneer wederzijdse onverdraagzaamheid leidt tot het punt dat het ondenkbaar wordt om er nog mee te kunnen leven. Het punt waarop men besluit dat het onverdraagzame echt niet meer verdragen kan worden en dus uit de weg moet geruimd worden.   Waar ik dus wil voor waarschuwen, is dat de afkeer van religie die er is als spiegeleffect van de afkeer van de onverdraagzaamheid van de andere kant, er toe zou kunnen leiden dat men even onverdraagzaam wordt. Een maatschappij met wederzijdse onverdraagzaamheid leidt tot pijnlijke conflicten. Eenzijdige onverdraagzaamheid ligt aan de basis van pijnlijke momenten uit onze geschiedenis zoals de Holocaust. Vraag u dus maar eens af hoe diep wederzijdse onverdraagzaamheid gaat.  

Geloof kan ook mooi zijn

  Dat terwijl geloof ook mooi kan zijn. Daarbij wil ik geen exclusieven stellen. Ik pleit hier net voor verdraagzaamheid, voor hen die anders zijn. Ik wil niet de gelovige zijn die zegt “mijn kerk, de enige kerk”. Zoals ieder geloof zijn gekken kent, heeft ook ieder geloof zijn mooie kanten, op voorwaarde dat ze gebouwd wordt op (naasten)liefde en verdraagzaamheid.   Ik ga zelf geen theologische discussie aan of bepaalde religies nu wel of niet op die principes gebouwd zijn. Er wordt op die manier alleen maar onverdraagzaamheid en haat aangewakkerd. Overal vind je goede en slechte mensen. Je hoeft niet gelovig te zijn om goed te zijn. Of slecht te zijn, trouwens.   In de 43 jaar dat ik hier op aarde ben, heb ik ruim de helft van mijn leven ongelovig doorgebracht. Daarna een heel stuk min of meer gelovig en de laatste zes jaar overtuigd gelovig. Ik heb dus de pretentie om mezelf enigszins ervaringsdeskundige te noemen op dit gebied, net omdat ik ervaringen hebben langs alle kanten van het spectrum. Dat zorgt er voor dat ik een enorme tolerantie heb voor alle standpunten, want ik heb inzicht en begrip over waar ze voor staan.   Net daarom kan ik niet nalaten om op zulke tweets te reageren. Ja, ik begrijp waarom iemand dat schrijft. Uit onbegrip, uit onbekend is onbemind, uit schrik… Op zulke momenten reageer ik, in de hoop begrip te kweken. Om het zwart/wit denken te gaan nuanceren met een veelvoud van vijftig tinten grijs. Vaak vanuit persoonlijke getuigenissen, zoals deze tekst.   Net omdat ik in het spectrum van atheïst naar gelovige ben gegaan, zie ik het verschil in mijn leven. Ik kan enkel maar verklaren dat ik door mijn geloof een beter mens ben geworden. Dat ik gelukkiger ben geworden, meer in vrede met mezelf en met de wereld rondom mij, zelfs al is die wereld beangstigend, vaak onder andere door mensen die ook gelovig zijn, op hun manier, die soms ontspoort.   Mijn manier van geloven leert me te focussen op het goede. Het onderwijst me om niet te willen toegeven aan het kwade. Het leert me dat ik de vrije keuze heb om naar de dingen te kijken zoals ik wil. Ik kan beelden bekijken en getuigenissen horen van mensen die de aanslag in Brussels Airport van veel te dichtbij hebben meegemaakt. Het is dan mijn keuze of ik focus op die islamitische gekken met hun springtuigen en woede en angst mij laat verteren, of dat ik eerder vertederend kijk naar het beeld van die islamitische vrouw die nog geen minuut na de ontploffingen naar één van de slachtoffers toeloopt en de ganse tijd zijn hand vast houdt om hem te laten voelen dat hij niet alleen is.  

Dood aan alle pianospelers

  We mogen het kind niet met het badwater weggooien. Als geloof al tot één ding in staat is, dan is het net het feit dat het er voor zorgt dat de ware ik naar boven komt. Bij vele mensen zal dat iets zuiver en goed zijn, bij anderen zal dat iets verwrongen en slecht zijn. Als religie al één ding is, dan is het een spiegel van wie we echt zijn.   Ligt daarin misschien de vrees van hen die niet geloven, vraag ik me dikwijls af. Hebben ze schrik om in die spiegel te zien en zichzelf te ontdekken? Is dat de oorzaak van de onverdraagzaamheid waarover ik het had? Een onverdraagzaamheid die zich niet enkel onder gelovigen verspreidt, maar soms nog veel harder onder de ongelovigen.   Er zijn recent enkele mooie artikels verschenen die ik warm aanbeveel. Neem bijvoorbeeld deze uit Trouw.nl, waar ik volgend mooi stukje uit citeer:

Een van de grote raadselen is waarom zoveel fervente atheïsten lijden aan een zendingsdrift, die ze bij christenen niet pruimen: de ijver waarmee het atheïstisch dogma wordt verspreid onder de mensen en de volkeren, die grimmige boodschap van letterlijk Niets: er is Niets, er mag Niets en er zal Niets zijn. Adembenemend.

Het is één ding niet in een god te (kunnen) geloven. Zo zijn er ook genoeg mensen die geen piano (kunnen) spelen. Maar het wordt potsierlijk als dit gebrek meteen wordt omgetoverd tot een deugd, wat heet, een openbaring.

Iedereen die piano speelt is stapelgek, en allen die tijd stoppen in het zich bekwamen in die kunst verdoen hun tijd. Pas wanneer er niemand meer piano speelt, zul je eens zien hoe goed en weldadig het eraan toe zal gaan. Alle pianisten de wereld uit, benevens de pianostemmers en -bouwers.

  Heerlijk stuk om over na te denken. Dood aan alle pianospelers! Gelukkig is het humor en ik hoop dat de glimlach een aanleiding kan zijn tot dieper nadenken waarom atheïsten net zo bekeringsgedreven kunnen zijn als religieuze zendelingen…   Als ik hier al een pleidooi wil houden, is het er één voor meer verdraagzaamheid. Om te aanvaarden dat geloof ook mooi kan zijn. Een uitdaging om minstens even de bril van de gelovige op te zetten en te zien wat hij of zij ziet. Een uitnodiging om misschien zelf even een glimp van God te zien door die bril, wie weet?